Magazines | Rivierenland Business nummer 3 2018

mvo | donkergroen

Circulair ontwerpen en engineeren vraagt om een andere manier van denken én om een andere creativiteit, zegt Elwin de Vink. Hij is hoofd Ontwerp & Advies van Donkergroen dat een circulaire daktuin aangelegd heeft op het volledig circulaire paviljoen bij het hoofdkantoor van ABN AMRO aan de Amsterdamse Zuidas.

Donkergroen werkte al aan een ander tuin-project van ABN AMRO toen het de vraag kreeg om mee te denken over een volledig circulaire daktuin voor het paviljoen en het terrein om het hoofdkantoor. De Vink: En dat was nog een best lastige vraag, omdat je niet goed weet welke materialen ervoor beschik-baar en/of echt circulair zijn. Daardoor hoeft niet de vorm die je bedenkt leidend  te worden, maar zijn de beschikbare materialen dat. Je werkt dus soms andersom, vanuit het doel en de functies. Dus als ik rond wil, maar daarvoor niet de juiste materialen kan vinden, dan moet ik terug naar de tekentafel.

Statiegeld

De Vink legt uit dat een van de belangrijkste eigenschappen van circulair ontwerpen en bouwen is dat de leveranciers eigenaar blijven van hun product gedurende de afgesproken levensduur. Ze moeten het daarna terugnemen. Vergelijk het maar met

statiegeld op een bierflesje. Het concept geldt voor alle onderdelen van de daktuin: verlichting, bestrating, elektriciteitskabels, cameras en beplanting.

Anders denken en kijken

Circulariteit wordt heel snel verward met duurzaamheid, zegt De Vink. Circulair is wel duurzaam, maar duurzaam is niet per se circulair. Circulair betekent dat je materialen gebruikt die direct of indirect geen schade toebrengen aan de aarde, die hun waarde behouden en die je na de levensduur een nieuwe bestemming kunt geven door upcycling of recycling. En het liefst gebruik je materialen die al een leven achter de rug hebben. Wat wij met deze tuin ook willen laten zien, is dat het geitenwollensokkeni-mago niet klopt. Circulariteit en ontwerpvrij-heid hoeven elkaar niet in de weg te zitten, maar je moet wel anders durven denken en kijken.

Levensduur

We willen producten en materialen niet kopen, maar leasen. Je kunt dit soort werk dus niet traditioneel aanbesteden. Je moet immers heel intensief samenwerken met leveranciers voor het beste circulaire resul-taat. Immers, als je een nieuw product wilt ontwikkelen waarvan de leverancier eigenaar blijft, dan heeft hij ook een zeer groot stem-pel in de bepaling ervan. Dat kan heel erg de vormgeving bepalen, of de herbruikbaarheid. Zo werd de levensduur van de tuin bepaald op vijftien jaar. Een theoretisch verhaal, maar het was nodig om de leveranciers  te kunnen benaderen en om hun producten te laten waarderen over de gewenste gebruiksperiode.

Een mooi voorbeeld van anders denken zijn de houten banken van eikenhout uit Nederland. Staatsbosbeheer levert de bomen hiervoor.  Zij zijn al jaren op zoek naar

donkergroen | mvo

afzetmarkten voor kwalitatief hoogwaardig Nederlands hout. De balken zijn overgedi-mensioneerd zodat ze later na afschaven weer te gebruiken zijn in een handelsmaat. De balk wordt daarbij in een courante lengte-maat gebruikt, niet ingekeept of bewerkt om hergebruik makkelijker te maken. De nieuw ontwikkelde bank krijgt als waardering het hoogste NL-Greenlabel, het A certificaat.

Circulaire tuinelementen

De tuin is gevuld met biologisch gekweekte bomen, planten en bollen. Voor een aantal banken zijn oude fietsframes gebruikt uit Amsterdam. Er zijn oplaadpunten voor smartphones en tablets in insectenhotels met zonnepanelen. Er is een ondergronds bassin dat regenwater opvangt en dat wordt gebruikt voor beregening van de beplanting en het doorspoelen van de toiletten in het paviljoen.

Creativiteit

Aan de ene kant beperkt circulair denken en doen je, maar aan de andere kant zorgt het ook voor enorm veel creativiteit. Zo kozen we niet voor hergebruik van betontegels want die vergruizen en dan kun je ze niet meer hoogwaardig hergebruiken -  maar voor afgedankte Belgische kasseien. Die hebben we doorgezaagd, zodat we een glad opper-vlak kregen.

Ik ben wel een duurzaamheidsman, ver-volgt De Vink. maar toen ik hiermee begon was ik met circulariteit nog niet zo bekend. Het is een manier van denken, leerde ik. Zo realiseerde ik me dat we in de groensector wel heel veel uit het buitenland halen, en niet altijd met respect voor de natuur. De sector gebruikt veel chemicaliën en plastic potjes. Binnen ons bedrijf is hierdoor een gesprek op gang gekomen over wat we nu eigenlijk wil-len met zijn allen. Hieruit volgde nieuw beleid dat zegt dat we bij Donkergroen in 2035 helemaal circulair willen zijn. Als biologische planten tien procent duurder zijn dan regulier aangeboden beplanting, dan doen we dat dus gewoon.

Donkergroen Tiel

De Riemsdijk 8 

4004 LC Tiel

www.donkergroen.nl

delen: