Marc van Erp, directeur Arbor Houtproducten over werken met doelgroepen:
“Ik spaar herinneringen, geen geld”
 
Bij het winnen van de All-in Werkgeversprijs Rivierenland in de regio Zaltbommel dacht Marc van Erp, directeur van Arbor Houtproducten, meteen aan zijn medewerkers. “Geweldig voor die jongens dat ze zich eens nummer één mogen voelen.” Met een team dat bestaat uit mensen met een arbeidsbeperking en statushouders gaat het pad niet altijd over rozen, maar het geeft de gedreven ondernemer wel enorm veel voldoening.

Tekst & fotografie: Aart van der Haagen 

“Sommigen vonden het best moeilijk, die gezellige middag met een grote taart, cola en chips. Ze werken liever dan dat ze praten.” Van Erp heeft binnen Arbor Houtproducten zestien arbeidsplaatsen gecreëerd voor mensen uit het doelgroepregister, dus met een afstand tot de arbeidsmarkt. “Het zijn medewerkers met allerlei typen achtergronden. Toen we in 2009 het huidige pand in Zaltbommel betrokken ging het vooral om mensen met een arbeidsbeperking. Ik kreeg oog voor deze doelgroep door mijn vrouw, die in de ambulante dienstverlening voor een zorginstelling in Tilburg werkte. ‘Veel van mijn cliënten zouden zo goed in jouw bedrijf passen', zei ze. De reisafstand was te groot, maar het zette me wel aan het denken, daarom nam ik contact op met Lander, het huidige Werkzaak. Inmiddels telt mijn team, los van de voorman, mijn zoon Lars en mij, uitsluitend nog mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Aanvankelijk werkten hier veel Polen, maar zij kwamen in opstand toen ze zagen dat de productiviteit bij hun nieuwe collega’s aanmerkelijk lager lag. Zelf schakelden ze dus ook maar een tandje terug, terwijl ze zich wel duurder lieten betalen. Een ketting is zo sterk als zijn zwakste schakel.”
 
Groep niet te groot
 Reden voor Van Erp om in 2010 een rigoureus besluit te nemen: alleen nog plaats bieden aan mensen uit het doelgroepregister. “De één met een arbeidsbeperking, de ander met een taalprobleem, maar we hebben ook diverse statushouders in dienst, dus asielzoekers met toestemming om te werken. Steeds meer, zelfs. Het aantal kandidaten met een medische indicatie, een rugzakje etcetera loopt namelijk terug. Dat komt onder andere door de regelgeving. Binnen het speciaal onderwijs vindt steeds meer sturing plaats op uitstroom richting reguliere arbeidsplaatsen.” Met momenteel vijftig procent statushouders binnen zijn team haalt de directeur van Arbor Houtproducten zich best een aantal uitdagingen op de hals. Toch weet hij die aardig het hoofd te bieden. “Je moet in de gaten houden dat een bepaalde groep niet te groot wordt. Dan gaan mensen bij elkaar klitten, in hun eigen taal communiceren en steeds meer hun eigen gebruiken hanteren. Het is de kunst ervoor te zorgen dat ze het Nederlands onder de knie krijgen en dat ze onze maatschappij leren begrijpen: hoe het hier functioneert en waarom we zoveel regels kennen. Echt, daar worden die mensen soms gek van.”
 
Getraumatiseerd
 Van Erp loopt zelf zeventig, tachtig uur in de week in zijn bedrijf rond, maar daarmee houdt het niet op. “Het komt vaak genoeg voor dat ik een medewerker op privégebied moet helpen. Dan zit ik in het weekend te bellen met een hulpverlener omdat er een drankprobleem opspeelt of iemand het allemaal niet meer ziet zitten en voor de trein wil springen. Vergis je niet, sommige mensen hier hebben twaalf jaar lang in een vluchtelingenkamp gezeten. Menigeen is getraumatiseerd en daardoor doen zich telkens bijzondere situaties voor. Ik kan er tientallen voorbeelden van noemen. Zo ligt één medewerker in een scheiding en krijgt hij alleen de kans om zijn kinderen op vrijdagmiddag te zien als een collega hem met een busje op en neer brengt. Onder werktijd, ja. Wat moet je dan? Dit kan ik zo iemand toch niet onthouden?” Hoe verdien je dan geld als ondernemer? “Moeizaam. Een kwestie van alles heel goed begeleiden, het werk stap voor stap voorkauwen en duidelijke afspraken maken met afnemers. Ik loop hier met een stopwatch rond en weet precies hoeveel tijd het kost om iets te produceren. Je moet reëel calculeren en de verloren uren en de begeleiding ook meerekenen.”
 
Handen en voeten
 “Regelmatig moeten mijn zoon en ik bijspringen in de productie", vervolgt Van Erp. “Ik heb weleens meegemaakt dat een chauffeur van een transportbedrijf Pools tegen me begon te praten, omdat hij dacht dat ik uit zijn land kwam. Voor de jongens hier is het trouwens best moeilijk als ik tussen ze sta. In Nederland kennen we weinig hiërarchie, maar in de meeste andere landen ligt dat heel anders.” De directeur van Arbor Houtproducten verkeert in de stellige overtuiging dat een klein bedrijf voor mensen uit het doelgroepenregister het beste klimaat biedt om zich te ontwikkelen. “Daar heeft het management nog echt een band met het personeel. Zodra er iets voorvalt bij iemand, staat hij direct bij me op de drempel. Ik ken de jongens en voel het vaak al tijdig aan als er iets staat te gebeuren. Toen corona uitbrak, kon je op je vingers uittellen dat degenen die al eenzaam waren dat nog veel meer zouden worden, met het risico van verslavings- en andere problemen. Communiceren leer je vanzelf, met handen en voeten. Vaak gebruik ik geen Nederlandse volzinnen meer, maar slechts een paar woorden. Dat maakt het veel duidelijker.”
 
Verborgen armoede
 Een bedrijf runnen zoals hijzelf dat doet is - zo beseft Van Erp terdege - niet voor iedereen een optie, al liggen er in zijn optiek voor iedere ondernemer kansen om in wat voor vorm dan ook met mensen uit de doelgroep te werken. “Als je je puur op resultaat focust, wellicht omdat je je richting aandeelhouders of investeerders moet verantwoorden, dan zit je heel anders in de wedstrijd. Tegen mijn vrienden zeg ik weleens: ‘Ik spaar herinneringen, geen geld.’ Die boodschap geef ik ook mee aan grote klanten. ‘Als je nou straks op je sterfbed ligt, word je dan blij van die 82 miljoen of zou 80 miljoen je net zo gelukkig stemmen en was de rest misschien beter besteed aan mensen die het echt nodig hebben?’ Vergis je niet in de verborgen armoede. Met Pasen liet ik alle medewerkers voor 150 euro winkelen bij de Albert Heijn-vestiging van een vriend van mij. Stond er een volwassen man te huilen omdat hij zich geen raad wist met dat bedrag, omdat hij normaal tien tot vijftien euro uitgeeft. ‘Koop dan zeep en wasmiddelen voor het hele jaar', zei ik. Echt waar, sommigen staan hun kleding normaliter te soppen in schoonmaakazijn. Als ik voor zulke mensen het verschil kan maken, dan geeft dat echt voldoening. Daar kan geen 82 miljoen tegenop.”

Meer informatie: www.arborbv.nl
 
Kwaliteit zonder label
 
“Niemand kent Arbor Houtproducten… en toch ligt veel van wat wij maken overal in Nederland bij bouwmarkten, tuincentra en andere retailers,” glimlacht directeur Marc van Erp. “We leveren zonder label aan groothandels. Dat gaat van tuinschermen, poorten en bouwpakketten voor overkappingen tot speeltoestellen, wiggen om kozijnen te stellen, picknicktafels en schaafwerk. Zo neemt één klant al 50.000 vloerpakketten per jaar af. In principe kunnen we op aanvraag alles met hout realiseren, zolang het maar een seriematig karakter heeft, omdat dat nu eenmaal het beste bij ons team past. Een paar jaar geleden bijvoorbeeld mochten we voor Vacansoleil complete lodgetenten maken en die op talloze locaties plaatsen, tot en met Frankrijk en Italië. Erg leuk voor onze medewerkers, want met zo’n bijzondere opdracht hebben ze thuis echt iets te vertellen. Overigens beweegt mijn zoon Lars, die ook in de zaak zit, zich met de afdeling Arbor Design en Houthandel Bommelerwaard wel meer richting maatwerk en particuliere verkoop. Een mooie toevoeging aan de bedrijfsactiviteiten, al blijft het accent op seriematig produceren liggen.”
 
Bij een ondernemer die de processen in zijn bedrijf met zoveel aandacht benadert, wekt het eigenlijk geen verbazing dat de kwaliteit van de producten op een hoog peil staat. “Ik zeg vaak tegen de jongens wanneer ze het hout sorteren: ‘Als je het zelf niet zou kopen, gebruik het dan ook niet om een schutting of een poort te maken.’ Waardeloos is het nooit, want we vinden er altijd een toepassing voor. Bij een pallet of een wig om tussen een kozijn te plaatsen door een montageploeg speelt de zichtkwaliteit geen rol. Zelfs als we het echt niet kunnen gebruiken krijgt het hout nog een bestemming. Dan wordt het opgehaald, vermalen en bijvoorbeeld verwerkt in pellets voor kachels. Afval kennen we dus eigenlijk niet. Kwaliteit zit voor ons overigens ook in de verpakking. We leren de medewerkers alles netjes recht te leggen, wat voor een betere uitstraling zorgt. Ga maar na: in de supermarkt laat iedereen dat pakje boter met een deuk erin toch links liggen? De wiggen doen we niet los in zakken. We stapelen ze netjes op, bundelen ze en stoppen ze in een doosje. Dat oogt veel netter en de montageploeg kan het heel makkelijk ergens in de bestelwagen opbergen.”
 
Arbor onderscheidt zich volgens Van Erp niet alleen in kwaliteit, maar ook in leverbetrouwbaarheid. “Dat is minder vanzelfsprekend dan het lijkt. Je moet weten dat de overheid onze grootste concurrent vormt: sociale werkplaatsen, penitentiaire inrichtingen. Daar ligt de arbeidsmotivatie zoals je zult begrijpen niet altijd even hoog, met als gevolg dat er een transporteur voor de deur staat en de spullen niet klaarliggen. Bij ons is dat gegarandeerd wél het geval. Noem me een cijfergek: ik houd alles bij in het productieproces en de logistiek. Ik weet hoeveel we kunnen maken, hoe lang we daarover doen en op welke bijzondere omstandigheden we moeten anticiperen. Als er een hittegolf dreigt, daalt de productiviteit en daar moet je je werk dan op aanpassen. Ik hoor weleens dat bedrijven uren tekortkomen. Ons zal dat niet gebeuren. We gaan namelijk geen uren verkopen die we niet hebben.”