Magazines | Rivierenland Business nummer 1 2023

De actuele Nieuwe Economie Index van MVO Nederland laat zien dat onze economie duurzamer wordt. Het tempo neemt echter af. Om te voorkomen dat de rollende bal tot stilstand komt, is een integrale aanpak vereist. Niet alleen bij de economie als geheel, ook voor maximale impact in sectoren en door individuele bedrijven. Bij de verduurzamingsversnelling zijn gedreven kartrekkers een onmisbare schakel.
 
Met de Nieuwe Economie Index (NEx) meet MVO Nederland jaarlijks de mate van duurzaamheid van de Nederlandse economie. Dat gebeurt aan de hand van zeven thema’s (zie illustratie, red.) die inzicht geven in de mate waarin het bedrijfsleven circulair, klimaatpositief en inclusief onderneemt, met eerlijke en transparante ketens. Als ons land wil voldoen aan het Parijs- en grondstoffenakkoord moet de NEx volgens MVO Nederland in 2025 minimaal 20 procent zijn.
                                            
Vertraging kost geld
De actuele NEx geeft aan dat 16,5 procent van het Nederlandse bedrijfsleven duurzaam is. In 2022 kwam de index uit op 15,4 procent. Ondanks de positieve tendens is MVO Nederland-directeur Maria van der Heijden er niet gerust op, blijkt uit een toelichting bij de presentatie van de actuele NEx. “De verduurzaming van onze economie gaat weliswaar vooruit maar het tempo waarop dat gebeurt, neemt elk jaar af. Iedere vertraging in tijd kost uiteindelijk meer geld omdat de kosten van klimaatontwrichting vele malen hoger zijn.”
 
Versnelling nodig
Het cijfer en de ontwikkeling ten opzichte van 2022 laten volgens Van der Heijden zien dat verduurzamingsversnelling nodig is. “Het lijkt erop alsof de rollende bal langzaam tot stilstand aan het komen is. En dat is ongelofelijk als je ziet hoe de aarde maar blijft opwarmen, de biodiversiteit afneemt en de ongelijkheid toeneemt.”
 
Op de schop
Om het tij te keren, moet de economie volledig op de schop, stelt de MVO-directeur. “Dat betekent een opdracht voor de overheid om op alle bedrijfsterreinen voor duurzame standaarden te zorgen en vervuilende activiteiten te beprijzen om die transitie in gang te zetten. De huidige aandacht voor groene energie en CO2-uitstoot is belangrijk, maar alleen daar redden we het niet mee om binnen de grenzen van de natuur en de maatschappij te blijven. Het gaat om een integrale aanpak.”
 
Integrale impact
Niet alleen voor de economie als geheel is een integrale benadering de sleutel voor de noodzakelijke versnelling van verduurzaming. Ook individuele bedrijven realiseren daarmee de meeste impact. Allereerst door de eigen activiteiten in samenhang te bezien en gestructureerd te werken aan verbetering: van CO2-uitstoot tot inclusiviteit, van het beperken van energieverbruik tot de maximale inzet van groene energie.
 
Ketensamenwerking
Een integrale benadering van duurzaamheid veronderstelt ook ketensamenwerking. Niet voor niets wordt bij duurzaamheidscertificaten de invloed op toeleveranciers en afnemers meegewogen. Voorbeeld is de CO2 Prestatieladder die in kaart brengt in hoeverre organisaties actief bezig zijn met de reductie van CO2. Voor de hogere niveaus is inzicht nodig in de prestaties van leveranciers. Ook worden eisen gesteld aan initiatieven in de keten en branche.
 
Alle schakels activeren
Het belang van een integrale aanpak wordt bijvoorbeeld duidelijk in de kledingindustrie. Het is een sector waarbij verduurzaming op tal van aspecten voor verbetering vatbaar is: arbeidsomstandigheden, beloning, milieubelasting... Of ze zich nu richten op particuliere consumenten of bedrijfskleding maken, producenten hebben te maken met veel stakeholders. Alleen als alle schakels geactiveerd worden, is maximale duurzaamheidswinst mogelijk.
 
7.000 liter water
Kleding wordt vaak geproduceerd onder schrijnende, moeilijk te controleren omstandigheden; kinderarbeid komt nog altijd regelmatig voor. Ook grondstoffen en productiemiddelen bepalen of een kledingstuk duurzaam is gemaakt. Zo wordt voor een spijkerbroek gemiddeld 7.000 liter water gebruikt. Een absurde hoeveelheid.
Dat het anders kan, bewijst MUD Jeans. Door innovatieve wastechnieken en hergebruik slaagt het Nederlandse bedrijf erin een spijkerbroek te maken met maar 393 liter water. Op grond van haar duurzame voortrekkersrol verkoos ABN Amro MUD Jeans over 2020-2021 tot Sustainable Retailer of the Year.
 
Monostromen
Idealiter wordt een overbodig kledingstuk volledig hergebruikt. Voorwaarde is dat materialen kunnen worden gescheiden in zogenaamde monostromen, bijvoorbeeld alleen polyester. Die materialen moeten dan ook hetzelfde smeltpunt hebben, zodat kleding door verhitting volledig omgezet kan worden in herbruikbaar materiaal. Waterdichte kleding heeft een ander smeltpunt; hier moet dus een oplossing voor worden gevonden. Ook eventuele verontreiniging – denk aan schilderskleding – heeft impact op de recycling.
 
Alles moet kloppen
Productie van volledig circulaire kleding is een complex proces waarbij alles moet kloppen, vanaf ontwerp tot en met hergebruik. Met tien ketenpartners – van garenfabrikant tot recyclingpartij – onderzoekt Groenendijk Bedrijfskleding in het CircTex-project de mogelijkheden om te komen tot 100% circulaire kleding. Onderzoekspartijen helpen bij het oplossen van specifieke vraagstukken.
Het belang van deze brede samenwerking wordt benadrukt door de support van Interreg. Dit Europese programma ondersteunt innovatieve projecten zoals CircTex die verduurzaming verder kunnen brengen. Gezien de complexiteit geeft Interreg de betrokken ketenpartners minimaal twee jaar om aan het onderzoek te werken.
 
Leasen en terugsturen
Bij CircTex is de ontwikkelde circulaire kleding getest door medewerkers van onder meer Rijkswaterstaat, Vitens en FrieslandCampina. Bij het inzamelen en vervolgens recyclen is samenwerking met dergelijke grootafnemers een voordeel. Het is logistiek relatief eenvoudig om forse aantallen terug te nemen.
Bij individuele consumenten ligt dat veel lastiger. MUD Jeans zorgt voor een verbinding met klanten door haar producten via een leaseconstructie aan te bieden. Na een jaar wordt iemand eigenaar en kan de jeans later terugsturen om gerecycled te worden.
 
Hoogst haalbaar
Via dit terugnamesysteem zamelt MUD jeans in die voor meer dan 96% uit katoen bestaan. In samenwerking met Spaanse denimexperts worden hier nieuwe spijkerstoffen van gemaakt. Die bestaan voor 40% uit zogenaamd post-consumer gerecycled katoen, op dit moment het hoogst haalbare percentage. Maar de ontwikkeling gaat door. MUD ontwierp al de eerste jeans gemaakt van 100% gerecycled katoen.
 
Lonkend perspectief
De inspirerende voorbeelden uit de kledingindustrie laten zien wat mogelijk is als stakeholders gezamenlijk voor hetzelfde doel gaan. Een integrale aanpak leidt niet alleen tot substantiële verduurzaming maar biedt ook uitzicht op volledig circulaire producten. Dat lukt niet van vandaag op morgen; het proces is tijdrovend én kostbaar. Maar met krachtige kartrekkers is er wel degelijk een lonkend duurzaam perspectief.

delen: