Magazines | Rivierenland Business nummer 5 2023

Het stroomnet in Rivierenland is zo vol, dat vooral nieuwe bedrijven en bedrijven die een duurzaamheidsslag willen maken geen aansluiting kunnen krijgen. Slimme oplossingen bieden tijdelijk soelaas, zo meent Erika Spil, wethouder milieu en duurzaamheid voor de gemeente Tiel. “De netcongestie noopt tot duurzame samenwerking.”

Fotografie: Raphael Drent 

Op diverse plekken in Nederland kampt het stroomnet met overbelasting, zo ook in Tiel. “Bedrijven kunnen door deze netcongestie niet verhuizen, uitbreiden en verduurzamen”, legt wethouder Erika Spil uit. “Ondernemers willen dolgraag van het gas af, maar het alternatief lijkt onbereikbaar. Er zijn geen kant-en-klare oplossingen waarmee bedrijven op korte termijn uit de brand geholpen zijn, dus men verwacht dat de ondernemer met innovatieve oplossingen komt.”
En die innovatieve oplossingen, voor zowel de korte als langere termijn, zijn er te over in Tiel en omstreken. “Zo wordt er al veel gebruik gemaakt van zon- en windenergie en wordt er voor de langere termijn onderzocht  of aquathermie, warmte uit water en geothermie, warmte uit de bodem, inzetbaar zijn als energiebron”, licht Spil toe. “Ook zijn er plannen van een ondernemer uit Tiel voor een waterstofstation op het bedrijventerrein. Behoorlijk revolutionair. Een andere ontwikkeling is het elekrificeren van de scheepvaart waarbij schepen worden uitgerust met batterijen. De elektrische schepen delen hun batterijen die op tussenliggende havens worden opgeladen.”

RES
De energietransitie houdt niet op bij de gemeentegrens. Daarom werken diverse partijen in dertig regio's samen aan een Regionale Energiestrategie (RES). Ook in de regio Rivierenland  waar Spil voorzitter is van de RES. De RES is een eerste stap naar een intensieve samenwerking tussen ondernemers, belangenorganisaties, netbeheerders en overheden. “In de RES werken we aan het opwekken van duurzame energie op het land en zoeken we naar duurzame warmtebronnen.”, aldus Spil. “Daarbij kijken we naar gezamenlijke oplossingen waarin we het net optimaal benutten.  De belangrijkste knelpunten in het elektriciteitsnetwerk willen we oplossen door samen te werken.”
Veel ondernemers kijken hierbij naar het uitwisselen van energie en het spreiden van het verbruik. Spil benadrukt: “Helaas stuiten ondernemers daarbij op een muur aan beperkingen, omdat de regelgeving niet voldoende ruimte biedt voor deze nieuwe ontwikkelingen. Energie delen is wettelijk gezien namelijk nog niet toegestaan. Dit is iets waar wij vanuit het RES ons ook hard voor maken, die ruimte is namelijk heel hard nodig.”
“Ondernemers worden in hun ondernemerschap uitgedaagd op dit vlak”, sluit Ryan Bevers, senior beleidsadviseur Economie van de gemeente Tiel, aan. “Het voordeel van deze ontwikkeling is dat ondernemers gezamenlijk op zoek gaan naar oplossingen. We hebben elkaar keihard nodig wanneer het gaat om een fundamentele energieaanpak. Er zullen onderling afspraken gemaakt moeten worden.”

Digitale tweeling
Een volgende stap is de inzet van een digitale tweeling door de ondernemers zelf geïnitieerd. “Dit is een digitale representatie van een fysiek systeem, die een goede weerspiegeling geeft van de echte wereld”, legt Spil uit. “Met de digitale tweeling kunnen allerlei scenario’s gedraaid worden om te zien wat de gevolgen zijn. Met behulp van dit systeem kun je bijvoorbeeld exact uitrekenen wie energie over heeft en wie juist energie nodig heeft. Ook kun je kijken waar de pieken in energieverbruik liggen. Een bakker gebruikt bijvoorbeeld op hele andere momenten stroom dan veel bedrijven uit andere branches.”

Bedrijvenloket
Tevens is de gemeente Tiel bezig met het ontwikkelen van het Energie Expertteam Rivierenland. Spil: “We hebben inmiddels de eerste stappen gezet met het ontwikkelen van een bedrijvenloket dat ondernemers helpt bij hun energievraagstukken. Dit Energie Expertteam gaat zorgen voor meer slagkracht en is een steunpunt van en voor ondernemers. Het is een initiatief van VNO-NCW en Energie Samen Rivierenland. Een pool van geselecteerde adviseurs geeft advies aan individuele bedrijven, maar ook aan collectieven. Denk bij een collectief aan een bedrijventerrein waar de ondernemers gezamenlijk afspraken maken over het duurzaam opwekken van elektriciteit. Hierdoor zijn zij minder afhankelijk van de uitbreiding van het elektriciteitsnet.”

Faciliterende rol
De gemeente heeft een duidelijke faciliterende rol volgens Spil. “We willen alle partijen met elkaar verbinden en kijken naar wat iemand nodig heeft. Is dat toestemming ergens voor? Een ingang bij een bepaalde partij, een vergunning of politieke invloed? Wij faciliteren en regisseren. De ideeën komen van de ondernemers zelf. Wij proberen op een zo’n positief mogelijke manier ervoor te zorgen dat deze ideeën gerealiseerd kunnen worden.”

Prettige omgeving
Tot slot stipt Bevers aan dat duurzaamheid ook in het gebruik van ruimte zit. “Een mooi voorbeeld hiervan is bedrijventerrein Medel in Tiel. Al het groen en de waterpartijen die daar aanwezig zijn, dat is ook een stukje duurzaamheid. Panden blijven langer in gebruik in een prettige omgeving en het bedrijventerrein is daardoor aantrekkelijker voor de huidige mensen die er werken én voor nieuwe medewerkers. In deze tijd moet je anders tegen bedrijventerreinen aankijken. In plaats van een grote grijze massa aan gebouwen, moet het er ook aangenaam vertoeven zijn.”
Spil heeft alle vertrouwen in de regionale ondernemers wanneer het om duurzaamheid gaat. “De grotere bedrijven zijn al heel ver, maar ook bij steeds meer kleine bedrijven zie je een intrinsieke motivatie om met duurzaamheid aan de slag te gaan. Ondernemers uit onze regio zijn echt van het doen en steken de handen uit de mouwen om dit vraagstuk op te pakken. Samen zien ze dat het glas halfvol is en zetten ze de schouders eronder . Dat is onmiskenbaar de kracht van de ondernemers uit deze regio!”

Wat is netcongestie?
Netcongestie betekent dat er meer vraag is naar elektriciteit dan dat er aanbod is. We gebruiken meer stroom door bevolkingsgroei, welvaartsgroei en het vervangen van gas door stroom. Die stroom moet bovendien verduurzamen, want anders halen we het klimaatdoel niet om in 2050 volledig klimaatneutraal te zijn. We willen dus meer duurzame stroom opwekken, maar we worden tegengehouden door de beperkingen van het huidige elektriciteitsnet. Ons stroomnet is namelijk niet ingericht op enorme hoeveelheden stroom. Het elektriciteitsnet is overbelast, er kan geen stroom meer geleverd of teruggeleverd worden en het stroomnet moet worden uitgebreid. Dit kan leiden tot stroomuitval of een verminderde kwaliteit van de elektriciteitsvoorziening.
 
 

delen: