Remko van de Craats (Van Ree Finance Consultants) over familiebedrijven in overnamesituaties:Kijk vooral naar de zachte kant
Bij een familiebedrijf is meestal het ideaalbeeld dat het bij een overname binnen eigen kring blijft. Tegelijkertijd liggen daar valkuilen: belangen van de betrokkenen, onderlinge verhoudingen en emoties die voortvloeien uit zakelijke keuzes. "Vandaar dat wij in zulke situaties adviseren om niet alleen naar de harde, zakelijke kant, maar vooral ook naar de zachte kant te kijken," zegt Remko van de Craats, adviseur corporate finance bij Van Ree Finance Consultants.
Fotografie: Judith Leroy
Begeleiding van familiebedrijven bij overname door een volgende generatie vormt een specifieke tak van sport. Van Ree Accountants heeft deze ondergebracht bij de afdeling Finance Consultants, die zich onder andere bezighoudt met begeleiding bij aan- en verkoop van bedrijven, herstructureringen (fusie, juridische splitsing, inbreng van een onderneming in de bv) en bedrijfswaardering. “De ‘harde’ kant heeft betrekking op zaken als waardebepaling en financieringsmogelijkheden,” stelt van de Craats. “De zachte kant houdt rekening met de emotionele en psychologische aspecten bij de overdracht van de onderneming binnen de familie. Daarbij hoort ook procesmatige en bedrijfskundige planning. Het kan zijn dat meerdere kinderen al dan niet werken binnen de zaak en één het bedrijf gaat overnemen, waardoor de anderen zich misschien gepasseerd voelen en bovendien kritisch kijken of dat wel tegen de juiste prijs gebeurt.”
Schijn voorkomen
Juist vanwege zulke factoren raden de adviseurs van Van Ree Finance Consultants klanten aan om de tijd te nemen voor het proces van bedrijfsopvolging. “Ga in een vroeg stadium het gesprek met elkaar aan en stel een plan van aanpak op,” zegt Van de Craats. “Wij kunnen dat vanuit een onafhankelijke adviseursrol begeleiden en waar nodig andere expertise inschakelen, zoals een bureau dat de overnamekandidaat op competentie test. Zo’n objectieve vaststelling is richting de andere familieleden heel belangrijk, net als transparantie over cijfers en andere zaken. Je wilt de schijn voorkomen dat één van de kinderen bevoordeeld zou worden. Dat maakt ook een zuivere waardering van de onderneming door een onafhankelijke partij essentieel, wat ook de fiscus verlangt. Wij denken trouwens graag mee over het toepassen van de bedrijfsopvolgingsregeling, de BOR, die de overgang van het ondernemingsvermogen door schenken of erven vergemakkelijkt. Als je de juiste structuur kiest, kan dat belastingheffing verminderen en bestaat de mogelijkheid om de inkomstenbelasting door te schuiven.”
Familiestatuut
Om na de bedrijfsopvolging de toekomst van de onderneming te waarborgen is het volgens Van de Craats essentieel om een familiestatuut op te richten. “Daarin leg je van alles vast, zoals visie, missie en strategie, rollen, verantwoordelijkheden en zeggenschap, aandelen, beloning, gevolgen van echtscheiding en overlijden, vermogensverdeling, regels en maatregelen wanneer iemand die niet naleeft. Neem bij voorkeur ook mee dat je periodiek of bij grote veranderingen in de familie het statuut tegen het licht houdt, om te bekijken of de afspraken nog relevant zijn. Je kunt ook duidelijk met elkaar afspreken dat de generatie die de onderneming overdraagt zich niet langer meer met het bedrijf bemoeit, wat nog weleens gebeurt. Andersom wil degene die zaak voortzet soms al voortijdig de structuur of andere dingen veranderen en leidt dat tot verschil van inzicht. Wij kunnen als onafhankelijk adviseur met beide partijen in gesprek gaan en hen een spiegel voorhouden. Zo komen zowel de harde, zakelijke als de zachte kant aan bod en dat geeft de mooiste uitkomst voor alle betrokkenen.”
www.vanreeaccountants.nl