Overbelasting elektriciteitsnet obstakel voor ondernemers en woningbouw
Metropoolregio Utrecht groeit naar 1,8 miljoen inwoners in 2040. Dit betekent dat er 165.000 extra woningen nodig zijn. Als meest competitieve regio van Europa is Utrecht, Heart of Health, een aantrekkelijke vestigingsplaats voor bedrijven en startups. Tegelijkertijd zorgt de energietransitie in heel Nederland voor een snelle toename van elektrische voertuigen.
Toch dreigt een onzichtbaar gevaar: het elektriciteitsnet is overbelast. Dit noemen we netcongestie. Er is onvoldoende transportcapaciteit om aan de stroomvraag te voldoen. In de praktijk leidt dit tot wachtlijsten voor grote aanvragen, zoals woonwijken en bedrijfslocaties. En neemt de kans op grootschalige stroomstoringen toe.
Bedreiging essentiële sectoren
Door netcongestie lopen bouwprojecten en bedrijfsontwikkelingen vertraging op, of komen zelfs stil te liggen. Leden van Economic Board Utrecht ervaren dagelijks de impact hiervan. Netcongestie vormt ook een bedreiging voor essentiële sectoren, zoals de zorg en defensie. Nieuwe zorgcomplexen kunnen niet tijdig in gebruik worden genomen en militaire uitbreidingsplannen lopen vertraging op. Vertraging door netcongestie legt ook de arbeidsmarkt stil voor deze sectoren.
Ondernemers in de knel
Laboratoria, winkels, horeca en scale-ups hebben elektriciteit nodig om te groeien, maar nieuwe aansluitingen of extra capaciteit zijn nauwelijks beschikbaar. 90% van de mkb'ers met een grootverbruik-aansluiting ervaart problemen en de wachtrij voor een aansluiting is landelijk gegroeid van 6.000 naar 10.000 bedrijven.
Dit belemmert uitbreiding, vestiging en verduurzaming van bedrijven en hindert de energietransitie. Overstappen op elektrische voertuigen of zonnepanelen wordt bemoeilijkt door netbeperkingen. Dit kan ertoe leiden dat bedrijven vertrekken of terugvallen op fossiele energie.
We luiden de noodklok!
Met alle ambities van Nederland ten aanzien van woningbouw, verduurzaming en economie moet het gehele elektriciteitsnet op de schop. Daarbij moet 1 op de 3 straten open om het net toekomstbestendig te maken. Het tempo ligt te laag, waardoor Nederland op slot dreigt te gaan met alle gevolgen van dien. Dit moet veranderen!
Wat we gaan doen
De aanpak van netcongestie vereist samenwerking tussen netbeheerders, bouwbedrijven, ondernemers en overheden.
Het uitbreiden van het elektriciteitsnet vormt verreweg de belangrijkste maatregel en vereist topprioriteit. Door tal van ingewikkelde procedures wordt niet de snelheid gehaald die nodig is. Vergunningen worden vertraagd door de veelheid aan regelgeving om de schaarse ruimte in Nederland te verdelen en door participatieprocessen met omwonenden.
De investeringen in het elektriciteitsnet lopen in de miljarden. Deze kosten worden uiteindelijk doorberekend naar gebruikers. De huidige manier van doorbelasten zorgt voor een ongelijk speelveld ten opzichte van onze buurlanden, waardoor de concurrentiepositie van Nederland verslechtert. Ook dit vereist politieke aandacht.
Onorthodoxe maatregelen
In de provincie Utrecht is in 2024 al gestart met 10 onorthodoxe maatregelen om te voorkomen dat het elektriciteitsnet volledig vastloopt. Hieronder de 4 belangrijkste waar al keihard op wordt ingezet.
- Netbewust laden van elektrische voertuigen
- Verduurzaming bestaande bouw
- Netbewuste nieuwbouw
- Inzet van regelbare opwek
We zetten ons in om zoveel mogelijk gebruik te maken van net-ondersteunende batterijen. Echter, in de provincie Utrecht is de problematiek dermate nijpend dat we genoodzaakt zijn om fossiele noodvoorzieningen te plaatsen.
Netcongestie mag de levenskwaliteit en innovatiekracht van onze regio niet belemmeren. Daarom is het essentieel dat alle betrokken partijen deze maatregelen zo snel mogelijk omarmen en omzetten in actie.
Onno Dwars, CEO Ballast Nedam Development
Lidewij de Haas, Executive Director BAM Bouw en Techniek
Trudy Onland, COO Stedin Groep
Michiel Dijkman, Director Economic Board Utrecht
.jpg)
