Rondetafelgesprek over toekomstbestendig ondernemen: 'Samenwerking is de sleutel'

Bedrijvig Nederland wordt overspoeld door berichtgeving over toekomstbestendig ondernemen, een begrip dat vele facetten kent. In hoeverre zijn de grote maatschappelijke ambities haalbaar? Welke uitdagingen komen daarbij om de hoek kijken? Donderdag 22 februari organiseerde Rivierenland Business een rondetafelgesprek om te peilen hoe vertegenwoordigers van het bedrijfsleven en overheden erin staan.

Fotografie: Wim Brauns

 Toekomstbestendig ondernemen is verantwoord ondernemen. De eerste stelling zet meteen de toon voor het rondetafelgesprek bij evenementenlocatie De Kaap in Zoelen. Jamie Mansveld, als oprichter van Goud & Kobalt gespecialiseerd in de branding van bedrijven, laat daar een concrete en tastbare visie op los. “De basis ligt bij strategisch ondernemen. Dat houdt in: goed nadenken voordat je plannen formuleert en een product of dienst lanceert. Sta bij elke stap die je neemt stil bij welke doelgroep of doelgroepen je wilt aanboren én bij welke impact dit heeft op de wereld. Het aantal ondernemingen lijkt voortduren te groeien, dus maak de juiste keuzes om je business goed te positioneren.” Gastheer Dennis van Wijk, directeur van De Kaap, ervaart dat zakelijke klanten steeds meer waarde hechten aan inspanningen op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO). “Waar het mkb zich nog wat op de vlakte houdt, lopen de grote bedrijven hierin voorop. Wij hadden een tijdlang dieselaangedreven tuktuks om leuk mee door de Betuwe te toeren, maar die kregen we haast niet meer verhuurd.”
 
Energietransitie
 Dit brengt Dave Verbeek, wethouder van de gemeente Tiel (met onder meer economische zaken en arbeidsmarkt in de portfolio), op het onderwerp energietransitie. “Bedrijven met plannen om uit te breiden of om zich ergens te vestigen moeten nadenken over verduurzaming. Kijk alleen al naar de belasting van het stroomnet. Daar liggen grote uitdagingen, zeker ook voor het mkb. Het helpt om samen op te trekken en gelukkig zie je dat veel ondernemersverenigingen en VNO-NCW dat op de agenda zetten. Circulair denken en daarmee de klanten goed bedienen is actueel, hoewel dat per bedrijf of doelgroep verschilt. Hoe dan ook proberen we dit vanuit de overheid aan alle kanten te stimuleren.” Rob Driessen, die als eigenaar van Key2Energy zakelijke klanten adviseert in hun energiebeleid, vindt verantwoord ondernemen een logisch synoniem voor toekomstbestendig ondernemen. “Er geldt al een informatieplicht wanneer je jaarlijks meer dan 50.000 kilowattuur aan stroom en/of 25.000 kuub gas afneemt. Kijk niet alleen naar wettelijke verplichtingen, maar ook naar het terugdringen van je verbruik. Dat moet echt een verlengstuk van het ondernemen zijn.”
 
Struggelen
 Als accountmanager van WSP (WerkgeversServicepunt) Rivierenland vliegt Corina Luyten de stelling vanuit een andere invalshoek aan, met een korte en krachtige boodschap: “Wat doe je als bedrijf om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt een kans te geven? Dan heb ik het dus over sociaal ondernemen. Wij nemen graag samen met werkgevers de mogelijkheden onder de loep.” Jamie Mansveld plaatst daar een kritische noot bij. “Ik kan me voorstellen dat organisaties waar dit niet zo aansluit bij de identitiet of niet goed past bij de producten of diensten die ze leveren hiermee struggelen. Hoe ga je daar dan mee om, als je toch dicht bij jezelf wilt blijven?” Corina Luyten knikt instemmend. “Dat herkennen we, zeker binnen het mkb. Voor grote bedrijven is het makkelijker om hierin mee te veren. Toch liggen er vaak meer mogelijkheden dan een ondernemer denkt. Bekijk het eens vanuit een ander oogpunt: hoe kun je iemands kwaliteiten benutten? Soms blijkt het creëren van een functie een prima optie.”
 
Menselijke maat
 De tweede stelling heeft een vragende vorm: hoe kom je aan goed personeel en hoe kun je mensen boeien en binden? Corina Luyten hamert op het sociale aspect. “Het aantal openstaande vacatures dringen we niet zomaar even terug, maar zorg er als ondernemer in ieder geval voor dat je je medewerkers aan boord houdt. De sleutel is oprechte aandacht. Mensen willen zich gehoord en gewaardeerd voelen. Een medewerker die het thuis moeilijk heeft hoef je heus niet meteen vrij te geven, als je maar even de tijd neemt om het verhaal aan te horen. Misschien speelt er wel een schuldenkwestie, een probleem dat maatschappelijk gezien trouwens een enorme omvang aanneemt. Vraag en bekijk hoe je als werkgever kunt helpen bij het vinden van een oplossing.” Tom Bronk, arbodeskundige en adviseur werk & inkomen voor de gemeenten Buren en Neder-Betuwe, keert nog even terug bij het inzetten van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. “Kijk eens over de schutting van een schuttingprofiel heen. Vaak ligt de focus op ervaring en diploma’s, maar misschien brengt iemand wel bepaalde kwaliteiten mee. Pas de menselijke maat toe.”
 
SROI
 Dave Verbeek geeft aan dat overheden het fenomeen SROI (social return on investment) sterk omarmen. “Bij partijen die zich inschrijven voor een aanbesteding wegen we het percentage mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt binnen hun personeelsbestand mee. Er ligt nog wel een missie om de gemeenten binnen de regio Rivierenland wat normering betreft op één lijn te krijgen. Daarbij kunnen zij van elkaar leren.” Dennis van Wijk vraag zich af in hoeverre de boodschap bij het bedrijfsleven landt. “Wanneer je van overheidswege gaat zenden, wordt het dan ook ontvangen? Is daar een zekere sturing nodig?” De wethouder verduidelijkt zijn vorige uitspraken. “Overheden sturen bij aanbestedingen niet meer alleen op prijs, maar ook op sociale aspecten. Sowieso worden deze steeds breder gedragen in het ondernemerslandschap. Als lokaal bedrijf maak je dus een goede kans wanneer je daar oog voor hebt, ook al zou een concullega van verder weg lager inschrijven.”
 
Greenwashing
 Er voltrekt zich volgens Tom Bronk een sneeuwbaleffect. “Zodra één werkgever een goede ervaring heeft gehad, volgen er meer. Bij ondernemers heerst in eerste instantie een bepaalde terughoudendheid en onbekendheid, dus moeten we succesverhalen delen, naast de al beschikbare informatie vanuit de gemeente, het UWV en WSP Rivierenland.” Jamie Mansveld: “Bedrijven ervaren de druk van greenwashing. ‘We moeten dit, maar we voelen dat.’ Er wordt van ze verwacht dat ze sociaal in de markt staan, vanuit een krachtige sturing vanuit de overheid. Daar kun je kanttekeningen bij plaatsen. Mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt voelen het als je ze ‘moet’ aannemen.” Dave Verbeek begrijpt dit volkomen. “Overheden moeten zich inderdaad afvragen welke rol ze aannemen. Bij ondernemers heerst soms scepsis. ‘Laat het vanuit onszelf komen en faciliteer dit,’ stellen ze voor.” Rob Driessen windt er geen doekjes om: “We moeten af van greenwashing. Het gaat om intrinsieke motivatie en het gevoel van trots dat daaruit voortvloeit.” Jamie Mansveld steekt in op geloofwaardigheid: “Breng het eerlijke verhaal. Spreek de waarheid. Geef ervaringsdeskundigen uit het ondernemersveld een podium om te vertellen hoe pittig het soms voor ze is.”
 
Druk om te presteren
 Tom Bronk wijst op de mogelijkheden van een proefplaatsing bij mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. “Ze hebben een bepaalde indicatie en daarom goede begeleiding nodig, die we gelukkig kunnen bieden vanuit de gemeenten en vanuit WSP Rivierenland, bijvoorbeeld via een coach. Matcht het uiteindelijk niet, dan stopt het verhaal, zonder dat de persoon in kwestie hoeft te vrezen voor zijn inkomen.” Dennis van Wijk vraagt of de pool van mensen die onder het zogeheten doelgroepenregister vallen groter wordt. “Helaas wel,” antwoordt Corina Luyten. “Dat is inherent aan onze maatschappij, waarin een steeds grotere druk op iedereen komt te liggen om te presteren. Dat leidt tot psychische problemen.” Bronk vult aan: “Vergeet ook niet dat deze casussensteeds meer bij de gemeenten worden neergelegd. Jongeren met een grote zorgvraag kregen in het verleden veel eerder een Wajong-uitkering en bleven dan onder de verantwoordelijkheid van het UWV vallen. Die tijd is voorbij, mede door de invoering van de participatiewet.” Luyten: “Vanuit WSP Rivierenland streven we er in ieder geval naar om een open en eerlijk verhaal richting ondernemers te brengen. We willen immers een duurzame relatie met hen opbouwen.”
 
Netcongestie
 Stelling drie luidt: de onderneming van de toekomst maakt het verschil op het vlak van intelligente technologie en doorgedreven kennis van de sector. Rob Driessen reageert daar terughoudend op: “Waak ervoor dat dit niet ten koste gaat van een stukje persoonlijkheid binnen je organisatie. Dat is echt een valkuil. Daarnaast lopen bedrijven natuurlijk tegen de netcongestie aan. Hoe los je die op? Energie delen blijkt nog best lastig. Ik heb een hoopvol project op dat gebied na drie jaar zien stranden, jammer genoeg. Wellicht valt er iets af te stemmen op basis van de verschillende piekmomenten bij de diverse soorten bedrijven.” Wethouder Verbeek sluit zich daarbij aan, zonder de bezwaren uit het oog te verliezen. “Het is behoorlijk spannend om met je productieplanning mede afhankelijk te zijn van je buurman. De netcongestie stelt Rivierenland echt voor problemen, terwijl er toch zoveel nuttige technologie ontwikkeld wordt.” “Ook om de arbeid te verlichten,” voegt Corina Luyten toe. Dennis van Wijk ziet daar kansen op het gebied van vitaliteit, al dan niet voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. “Je moet als ondernemer wat investeren, maar krijgt er een gezondere medewerker voor terug én je draagt je steentje bij aan het solidariteitsidee.”
 
Mond-tot-mondreclame
 Een behoorlijke eensgezindheid tekent zich af rondom de stelling ‘toekomstbestendige marketing is vooral digitaal’. Tom Bronk schudt het hoofd. “Hier in de regio draait alles om mond-tot-mondreclame. Daarnaast merk ik dat een magazine als Rivierenland Business enorm veel gelezen wordt. Een fysiek visitekaartje dat je afgeeft blijft hangen, een QR-code om te scannen niet.” Corina Luyten onderschrijft dat volledig: “Via de telefoon lukt het ons veel makkelijker om werkgevers te benaderen dan via e-mail.” Jamie Mansveld trekt het wel wat breder: “Gebruik intelligente technologie om je doelgroepen te onderscheiden en je communicatie te segmenteren. Er zijn zoveel manieren om je boodschap te verspreiden. In de Randstad werken digitale kanalen beter, dat klopt. Hoe dan ook sorteer je het meeste effect met een 360-gradensysteem, waarbij uitingen via verschillende wegen elkaar versterken. Je moet het alleen doseren. Wanneer je doelgroepen platgegooid worden met communicatie, creëer je wantrouwen en irritatie.”
 
Netwerken
 De meerwaarde van mond-tot-mondreclame komt volgens Dennis van Wijk duidelijk tot uiting bij het werven van personeel. “Een werknemer die zich senang voelt en een eerlijk verhaal vertelt heeft meer overtuigingskracht dan een ronkende advertentie. Waarom zou je iemand die gewoon met plezier een functie in de salarisadministratie wil uitoefenen, lokken met een hoop poeha?” Jamie Mansveld hoopt ondernemers aan te zetten tot omdenken. “Niet meer een toonzetting hanteren van ‘wat zoeken we?’, maar ‘wat bieden we jou?’ en ‘waarom zou je hier graag willen werken?’ Van Wijk: “Blijf evengoed eerlijk. Er moet per slot van rekening gewoon arbeid verricht worden.” Dave Verbeek tipt een ander traditioneel communicatiekanaal: “Ruim wat tijd in om te netwerken. Dan kun je over en weer ervaringen delen met andere ondernemers. Als zij iets uit hun eigen praktijk tegen je vertellen, komt de boodschap beslist binnen.” Alle aanwezigen beamen dit ten volle en concluderen bovendien dat samenwerking onontbeerlijk is voor toekomstbestendig ondernemen. Met het uitwisselen van contactgegevens aan het eind van het rondetafelgesprek en onderlinge beloftes om spoedig afspraken in te plannen geven deze vertegenwoordigers van overheden en bedrijfsleven zelf het goede voorbeeld.
 

Deelnemers rondetafelgesprek
 
- Dennis van Wijk, directeur De Kaap
- Rob Driessen, eigenaar Key2Energy
- Jamie Mansveld, oprichter Goud & Kobalt
- Dave Verbeek, wethouder gemeente Tiel
- Corina Luyten, accountmanager WSP Rivierenland
- Tom Bronk, adviseur werk & inkomen gemeenten Buren en Neder-Betuwe