Het zal maar tegen je gezegd worden. Alleen omdat je toevallig even langs je neus wreef. Of omdat jouw natuurlijke gezichtsuitdrukking weinig vertrouwen wekt. Ik denk niet dat iemand het predikaat leugenaar ambieert. Er zijn natuurlijk genoeg mensen die met leugens hun geld verdienen, veel geld verdienen zelfs. Maar een 'normaal' mens met een goed gevoed stemmetje in het hoofd zal er alles aan doen om niet als leugenaar te worden gezien.
Zo niet de hoofdpersonen in programma's als Undercover in Neder-land en Opgelicht in het Buitenland. Respectievelijk Alberto Stege-man en Kees van der Spek zetten zich in om oplichters, leugenaars en bedriegers te confronteren met het negatieve effect van hun gedrag. En dat is niet alleen een negatief effect op de portemonnee van die mensen. Nee, het psychologische nadeel is vaak vele malen groter. "Hoe heb ik dit kunnen doen?", "Hoe kon ik hier nou intrappen?" zijn vragen die in iedere uitzending wel een keer worden gesteld. En waarom weegt dat zo zwaar? Simpel: het gedrag van die leugenaars ondermijnt direct het vertrouwen. Het vertrouwen in de betreffende oplichters, maar nog veel meer het vertrouwen in het eigen beoor-delingsvermogen. Alberto en Kees begrijpen dit maar al te goed. Het vertrouwen was veelal gebaseerd op 'dat aardige appje' of 'die vrien-delijke uitstraling'. De daders ontkennen het gedrag natuurlijk stellig, totdat de heren het haarfijn met verborgen camera's vastleggen. Dan is er geen ontkomen meer aan. Een keihard confronterende spiegel die niet liegt.
Laten we nu eens kijken naar de gemiddelde manager of directeur. Wat zou er gebeuren wanneer je die een spiegel zou voorhouden over het eigen gedrag binnen het bedrijf of de organisatie waarvoor zij werken? Niet als misdaadverslaggever of journalist, maar vanuit mijn gedragsbiologische achtergrond en buitengewone interesse in het gedrag van apen en mensen, maak ik beelden van deze leiders - overigens met volledige instemming van de betrokkenen zelf - en confronteer hen vervolgens met mijn bevindingen. Niet op zoek naar list en bedrog, maar wel naar het antwoord op de vraag hoe het zit met het wederzijdse vertrouwen? Waar ik dan op let? Op non-verbaal gedrag, de interactie tussen mensen, lichaamshouding, gezichts-uitdrukkingen, handgebaren en de positie die iemand letterlijk ten opzichte van de gesprekspartner inneemt. Het levert verrassende, soms confronterende beelden op. Uiteraard geef ik mijn hoofdperso-nen alle ruimte om daarover met mij in gesprek te gaan. Want iemand wel of niet vertrouwen door af te gaan op een eerste indruk alleen is redelijk riskant. Ik maak mijn beeld graag compleet door de vragen te stellen die het gedrag bij mij oproepen.
Over vertrouwen gesproken, de eerste indruk die we van iemand krij-gen, wordt bepaald door onze natuurlijke non-verbale uitdrukking. Een uitdrukking waar we zelf niet voor kunnen kiezen en die ook wel eens tot een onterecht oordeel kan leiden. We zitten er simpelweg wel eens naast. Ga dus vooral het gesprek met elkaar aan, voordat jouw eerste indruk een eigen leven gaat leiden en je iemand ten onrech-te niet vertrouwt. Dat bespaart je een mailtje naar de redactie van Alberto en Kees.
Daniel Seesink / Bewust Zoo
Verzorgt verrassende lezingen en masterclasses voor bedrijven en overheden. Daarin gebruikt hij de biologie van het gedrag van dieren als spiegel voor het gedrag van mensen. Het gedrag van apen vormt daarbij de voornaamste inspiratiebron. Daniel is aan-gesloten bij Speakers Academy.
.jpg)
