Magazines | Rivierenland Business nummer 6 2015

De werkgever heeft de verantwoordelijkheid jegens zijn medewerkers, om hen een veilige werkomgeving te garanderen. Maar wat is veilig? Dat je niet uitglijdt op de net gedweilde tegelvloer? Dat je stoel ergonomisch verantwoord is? Dat je beschermingsmiddelen hebt als je werkt met gevaarlijke stoffen of machines? Dat er een hek om het bedrijfspand staat? En wiens verantwoordelijkheid is het eigenlijk?

Veiligheid kent veel aspecten. We gaan ze even langs (al kunnen we ze niet echt allemaal noemen), al hebben we wel een verdeling gemaakt tussen veiligheid van panden en die van personen. In dat eerste geval spreken we eerder van beveiliging.

• De bedrijfsomgeving

Bedrijven onderscheiden zich van winkels doordat je er niet zomaar naar binnen kunt wandelen. Niet elke onderneming heeft behoefte aan een hoog hek en cameratoezicht, maar je ziet wel dat steeds meer bedrijven ertoe overgaan, toch een vorm van surveillance toe te passen op hun terrein, of zelfs binnen de bedrijfsmuren. Ze willen daarmee de veiligheid van het pand garanderen, het beschermen tegen ongewenst bezoek of vandalisme. Dat hoge hek, met poort, helpt dan al een heel eind om ongenode gasten buiten de deur te houden.

Is een hek niet mogelijk of nodig, dan kan een intercom uitkomst bieden: daarmee kun je bepalen wie er binnen mag, en meer geavanceerde producten voor toegangscontrole zijn ook voorzien van een camera waarmee je kunt zien wie er aanbelt.

Grotere organisaties hebben een portiersdienst, eventueel gekoppeld of gecombineerd met een receptie, waar dan weer een gastvrouw of -heer de bezoekers kan ontvangen. De veiligheid kan verder worden uitgebreid met een bewakingsdienst: de ‘beveiliger’ die zo onopvallend mogelijk staat op te vallen.

• In het pand zelf

Natuurlijk zijn er ook veel maatregelen en voorzieningen in het pand zelf aanwezig: we mogen ervan uitgaan dat het pand zelf bouwtechnisch in orde is, en dat het interieur eveneens solide is (bijvoorbeeld dat de deuren, als die hard worden dichtgegooid, niet uit de sponningen vallen).

De eventueel aanwezige machines zijn goed onderhouden en vormen mede daardoor geen gevaar voor de gebruikers. Langs die machines zijn ruime looppaden aangegeven die een veilige wandeling garanderen; eventuele vorkheftrucks hebben hun eigen ‘weg’ en voldoen natuurlijk aan alle veiligheidsvoorschriften.

Uiteraard zijn er voorzieningen getroffen voor het geval er calamiteiten plaatsvinden: er zijn voldoende goed bereikbare nooduitgangen, de brandbestrijdingsmiddelen zijn aanwezig en goed op orde (brandblussers niet over de datum, brandslangen goed bereikbaar en bedienbaar).

De sanitaire voorzieningen vormen vaak een verhaal apart. Die moeten natuurlijk regelmatig schoongemaakt worden (en niet alleen om ziektekiemen te bestrijden), maar ook hier geldt dat iedere gebruiker een eigen verantwoordelijkheid heeft (fatsoen!). Een mooie regel is: laat het spul zo achter zoals je het zelf graag aantreft.

• Assets

Organisaties hebben vaak machines, apparatuur en andere bedrijfsgoederen in huis die een grote waarde vertegenwoordigen – voor de organisatie zelf, maar dus ook voor de dief. Hierboven hebben we al de beveiliging van het pand en de directe omgeving besproken, maar wat vaak nog wordt vergeten, is de beveiliging van de niet-tastbare waardevolle zaken: bedrijfskritische gegevens.

Denk hierbij niet alleen aan de zelf ontwikkelde processen of producten, maar ook aan klantenbestanden en zelfs personeelsgegevens. Het internet is tegenwoordig onmisbaar voor elk bedrijf of organisatie, en via deze elektronische snelweg kan een hacker toegang proberen te krijgen tot die gegevens en die verkopen. Of ‘voor de lol’ of als ‘disgruntled employee’ uit wraak het gehele systeem platleggen. Zorg dus voor een effectieve firewall en eventuele aanvullende beveiliging.

De werkgever is verantwoordelijk voor het welbevinden van zijn personeel, dat houdt in dat er naast bovengenoemde voorzieningen ook andere zaken goed geregeld moeten zijn. Zaken waar je niet zo snel aan zou denken, bijvoorbeeld voorzieningen die te maken met de ergonomie. Een werkblad moet op de juiste hoogte staan voor de gebruiker; de stoel moet de gebruiker goed ondersteunen; het gereedschap moet in goede orde zijn en geen gevaar opleveren voor de gebruiker – ook niet op de lange termijn. Die stoel die je voor een paar tientjes bij de bouwmarkt kocht, kan je een chronische rugaandoening opleveren. Een goedkope computermuis kan je polsklachten bezorgen. Enzovoort. Niet voor niets zijn er veel ergonomische hulpmiddelen en producten ontwikkeld. De werkplek zelf moet schoon zijn en geen gevaar opleveren: geen losliggende bedrading en spullen waar je over kunt struikelen. Maar ook hier zijn er minder tastbare zaken die een rol spelen bij de veiligheid van personen. Denk aan de klimaatbeheersing: een luchtzuiveringsinstallatie kan de gezondheid van de mensen goed houden. Airconditioners hebben een filter, en als dat niet geregeld wordt gereinigd, kunnen ziektekiemen door de ruimte worden geblazen. Voor wat betreft het pand kun je daarbij denken aan plaagdierbestrijding.

Elke professional die zich bezighoudt met beveiliging (in wat voor vorm dan ook) zal het bevestigen: het grootste gevaar voor de veiligheid is de mens zelf. Alle fysieke zaken (brandbeveiliging, toegangscontrole) en niet-tastbare zaken (bedrijfsgegevens) kunnen zijn afgedekt, maar die veiligheid kan zomaar teniet gedaan worden door slordigheid (of onwetendheid) van een persoon. De baas kan wel hebben geroepen dat iedereen verantwoordelijkheid heeft, maar niet iedereen heeft daar een even dringende boodschap aan. Je kunt een geheel ergonomisch verantwoorde werkplek verzorgen, maar als iemand de spullen niet op de correcte manier of helemaal niet gebruikt, heeft dat geen zin. Beleid heeft alleen zin als het gehandhaafd wordt. Hoe je dat doet, dat is de taak van elke leidinggevende.

Natuurlijk kan een werkgever niet alles zelf bijhouden. Hij is immers ondernemer, geen veiligheidsexpert. Gelukkig kan hij veel zaken uitbesteden: hij kan de plaatselijke brandweer en politie vragen, de voor hen relevante zaken te onderzoeken (brandveiligheid, inbraakpreventie), maar ook eigen personeel kan nuttige taken vervullen naast hun werk: de Bedrijfshulpverlener krijgt bij zijn opleiding al veel van bovengenoemde zaken behandeld. Ook verzekeringsmaatschappijen hebben deskundigen in dienst die organisaties kunnen wijzen op gevaarlijke zaken die de premies ‘beïnvloeden’. Een arbodienst kan de persoonlijke veiligheid van de medewerkers onderzoeken en suggesties doen om die te verhogen.

Toegegeven: de inzet van deze deskundigen en het plaatsen en verzorgen van veiligheidsvoorzienigen kunnen kosten met zich meebrengen. Maar ze kunnen ook veel hogere kosten voorkomen (uitval en claims van medewerkers) en zelfs het voortbestaan van de organisatie garanderen. n

Veilig werken

Veiligheid

delen: