Magazines | Rivierenland Business nummer 3 2016

Ambachtelijk smeedwerk

Gelderse Maakdagen geven positieve impuls aan imago maakindustrie

"Het is zonde om hier geen vervolg aan te geven"

De provincie Gelderland heeft een zeer rijke historie. De maakindustrie maakt daar een belangrijk onderdeel van uit. Na de zeer succesvolle festivals 'Gemaakt in Gelderland' in 2015 en de spin-off 'Gelderse Maakdagen' begin juni 2016 wil Erfgoed Gelderland graag een vervolg hieraan geven, liefst met hulp van het Gelderse bedrijfsleven.

Sinds 2006 heeft Erfgoed Gelderland vier festivals georganiseerd waarbij een bepaald aspect van de Gelderse geschiedenis door middel van exposities, demonstraties en andere activiteiten op verschillende locaties door de hele provincie worden uitgelicht. Aanleiding voor dit festival was de publicatie van het boek 'Gelderland 1900-2000' met 100 historische verhalen over de geschiedenis van de provincie. Toen het boek bijna af was, vond het team dat onder leiding stond van Dolly Verhoeven, tegenwoordig hoogleraar Gelderse Geschiedenis, dat het materiaal inspireerde om meer mee te doen. "Elk verhaal begon met een gebeurtenis, en vaak zijn er op de locaties waar deze gebeurtenissen plaatsvonden nog sporen te zien in de vorm van gebouwen. Maar ook zijn er nog mensen die bepaalde gebeurtenissen zoals stakingen zelf na kunnen vertellen. Om die reden besloten we historische verenigingen en musea aan te schrijven om te kijken of we samen een evenement over de rijke Gelderse geschiedenis konden maken." Dat leidde in 2006 tot het festival 'Gelderland in de twintigste eeuw'.

Het eerste fesival kreeg in 2008 een vervolg met 'Geloven in Gelderland' en in 2012 vond 'Gelegerd in Gelderland' plaats. Voor 2015 viel de keuze op het thema 'Gemaakt in Gelderland'. "Voor de erfgoedfestivals zijn steeds onderwerpen gekozen die provincie-breed van belang zijn", legt Verhoeven uit. "De focus ligt niet alleen op de geschiedenis, maar ook op de actualiteit. Naar aanleiding van het betreffende thema hebben we steeds de samenwerking opgezocht met relevante partijen zoals historische verenigingen en musea, maar ook kerkgemeenschappen, kastelen en Defensie. Zelf zoeken we voor elk festival achtergrondinformatie op, organiseren inspiratiebijeenkomsten, brengen deelnemers met elkaar in contact en helpen met het bedenken van activiteiten." Daarnaast verzorgt Verhoeven, die als festivaldirecteur aan het initiatief verbonden is, samen met een team van vijf mensen de communicatie en de marketing rondom de festivals.

De festivals zijn tot nu toe zeer positief ontvangen. "Bij Gelegerd in Gelderland ontdekten we dat we heel veel in gang hadden gezet. Maar als de budgetten eenmaal op zijn, stopt alles en dat is jammer. Daarom besloten we tijdens de organisatie van 'Gemaakt in Gelderland' een klein deel van het budget apart te leggen. Als dit thema eveneens succesvol zou zijn, zouden we wat middelen hebben om een spin-off te organiseren."

Tijdens 'Gemaakt in Gelderland', dat van 12 juni tot en met 20 september 2015 plaatsvond, kwamen uiteindelijk maar liefst 215.000 bezoekers af op 360 activiteiten die door 230 deelnemende partijen werden georganiseerd. Dit waren niet alleen musea en historische verenigingen, maar ook ambachtelijke bedrijven en partijen in de maakindustrie. De spin-off onder de titel Gelderse Maakdagen vond plaats op 3 en 4 juni 2016. Dit viel mooi samen met de serie 'Gemaakt in Gelderland' die door Omroep Gelderland gedurende deze periode werd uitgezonden op televisie. Ondanks de korte aanlooptijd van enkele maanden deden er uiteindelijk toch nog 60 partijen in heel Gelderland aan mee. Dit waren musea en erfgoedlocaties, maar ook ambachtelijke en moderne industriële bedrijven, zoals De Kaarsenmakerij in Buren en Van Luijn Natuursteen in Tiel.

Verhoeven kan het succes van het thema rondom de maakindustrie goed verklaren. "Hier in Gelderland worden van oudsher veel producten gemaakt. Vaak zijn het bedrijfstakken die een lange geschiedenis kennen en die hier met een reden zitten. Jonge bedrijven kiezen er bewust voor om zich hier te vestigen, mede omdat de bedrijfstak waarin zij actief zijn hier zijn wortels heeft."

In de Betuwe zijn veel boomgaarden aanwezig. De maakindustrie in die regio heeft zich dan ook veelal toegespitst op verwerkingsprocessen en de productie van vruchtenconserven zoals de bekende jamfabrieken Geurts en De Betuwe. Geurts Conservenfabriek uit Dodewaard begon kleinschalig en is inmiddels uitgegroeid tot een volledig geautomatiseerd bedrijf waar 30 miljoen potjes jam en appelmoes per jaar worden geproduceerd. De Tielse jamfabriek De Betuwe startte in 1885 in een woonwijk maar groeide uiteindelijk uit haar voegen. Uiteindelijk werd de productie tussen 1986 en 1993 naar Breda verplaatst, maar het icoon Flipje is nog steeds in Tiel aanwezig. Vissers fruit in Ophemert verwerkt de opbrengst van de eigen (akkerbouw)grond met appel- en perenbomen in zijn eigen sorteerruimte van 6.300 m2 met 3.750 ton koelruimte. Het moderne veilingbedrijf Fruitmasters in Geldermalsen kent haar oorsprong in 1904, maar beschikt inmiddels over eigen was- en sorteerinrichtingen, koelhuizen en (klein-)verpakkings- en etiketteerinrichtingen en ontwikkelt bovendien nieuwe fruitrassen. Het fruit wordt via afzetplannen, bemiddeling of verkoop via de klok verhandeld. Ook heeft het bedrijf een (online) telerportaal waar vraag en aanbod samenkomen.

"Onder andere door middel van de Gelderse Maakdagen hebben bedrijven kunnen laten zien dat de maakindustrie dankzij haar innovatieve karakter met de tijd is meegegaan en dat het echt geen vieze, stoffige branche meer is. Tegelijkertijd merk je dat er steeds meer waardering komt voor vakmanschap en ambacht en dat er belangstelling is voor de manier waarop producten worden gemaakt, zoals schoenen, kleding, bier of worst. De kwaliteit en het ambachtelijke karakter van zo'n product spreekt mensen aan. Bovendien hechten mensen steeds meer waarde aan producten uit de eigen regio."

De Gelderse Maakdagen hebben net als de eerdere festivals veel positieve reacties losgemaakt, onder andere bij de deelnemers zelf. "Kleine ondernemers zoals vakmensen zijn zeer gecharmeerd van het concept om hun deuren open te gooien en zien zeker de voordelen van de publiciteit die rondom de Maakdagen is gegenereerd", licht Verhoeven toe. "Voor grotere bedrijven vergt het vaak de nodige voorbereiding. Ook zijn ze het soms niet gewend om over hun bedrijfshistorie en activiteiten te vertellen en moeten zij even de weg vinden in hoe zij dat het beste aan kunnen pakken. Maar zij zien zeker wel de meerwaarde in van deelname. Door je deuren te openen, kun je jezelf positioneren in de directe omgeving en verbeter je je imago. Ook kun je een goed beeld geven van je onderneming richting toekomstige werknemers. Daarnaast horen we ook van veel deelnemers terug dat hun medewerkers ontzettend enthousiast zijn en gedurende het festival vol trots over hun werk en het bedrijf vertellen."

Verhoeven en haar team gaan de komende tijd onderzoeken of de Gelderse Maakdagen een vervolg kunnen krijgen. "Het festival wordt nu nog door de erfgoedsector georganiseerd. Bij een eventuele volgende editie moeten er ook partijen vanuit het onderwijs en het bedrijfsleven bij de organisatie worden betrokken zodat er een breder draagvlak ontstaat. Dit kunnen scholen en ondernemingen zijn, maar ook innovatiehubs of bedrijvenkringen. De komende maanden gaan we onderzoeken hoe we de diversiteit aan partners kunnen uitbreiden en of er eventueel samenwerking mogelijk is met bestaande regionale themadagen. Het mooie van zo'n samenwerking is dat je over de grens van je eigen vakgebied gaat. Dan blijkt dat een museum nog best wat van een commercieel bedrijf kan leren en vise versa. We hebben in ieder geval al kunnen laten zien dat de Maakdagen een zeer positieve impuls geven aan het imago van de maakindustrie. Dat zie je ook terug in het feit dat op lokaal niveau festivals zoals 'Gemaakt in Apeldoorn' en 'Gemaakt in Liemers' zijn georganiseerd.

Het is gewoon zonde om hier na dit succes geen vervolg aan te geven, dus we hopen dat onder andere het bedrijfsleven ons wil helpen om dit mooie festival voor te zetten en uit te breiden." n

gemaaktingelderland.nl

maakindustrie

Handmatig zeefdrukken

Fruitcorso Tiel

Open dag Kuijpers bouw Heteren

De Betuwe is vanoudsher de fruitregio van Nederland

Meubeldag Culemborg

delen: